راهنمای استفاده از کپسول اکسیژن در خانه

کپسول اکسیژن یکی از تجهیزات پزشکی است که استفاده از آن برای بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی و ریوی تجویز می‌شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توانیم به مواردی مانند آسم، کرونا، سل و برونشیت ریه اشاره کنیم. کمبود اکسیژن ممکن است جان انسان‌ها را تهدید کند، به‌همین علت استفاده از دستگاه‌های خاص به‌منظور انتقال اکسیژن برای بسیاری از این بیماران موضوعی حیاتی تلقی می‌شود.

بیشتر استفاده از این دستگاه‌ها را در محیط‌های پزشکی مانند بیمارستان می‌بینیم. با وجود این در صورت تجویز پزشک، استفاده از کپسول اکسیژن در منزل نیز برای برخی از افراد امکان‌پذیر است. در این مقاله نحوه استفاده از دستگاه اکسیژن در خانه و نکات مهم آن را بررسی می‌کنیم، پس همراهمان بمانید.

نحوه استفاده از کپسول اکسیژن در منزل

یادگیری نحوه استفاده از این دستگاه برای تمام کسانی که با تجویز پزشک از آن استفاده می‌کنند یا افرادی که به پرستاری از یک عضو خانواده خود مشغولند، الزامی است. اما پیش از هر چیز باید بدانید که زمان و میزان استفاده از اکسیژن به تجویز پزشک متخصص بستگی دارد. مثلا برخی افراد تنها در زمان خواب یا در طول روز به اکسیژن نیاز دارند. در حالیکه ممکن است اکسیژن‌درمانی برای عده‌ای دیگر در تمام ساعات شبانه‌روز تجویز شود.

این کپسول‌ها میزان زیادی از گاز اکسیژن را با فشار بالا در خود جای داده‌اند. این حجم از گاز پرفشار به‌شکل اولیه خود قابل انتقال به بیمار نیست و باید با استفاده از دستگاهی تنظیم شود. این دستگاه که با نام مانومتر شناخته می‌شود، امکان دریافت اکسیژن مناسب و قابل‌تنفس را برای افراد فراهم می‌کند.

مانومتر از سه بخش لیوان مرطوب‌کننده، بدنه اصلی و ماسک یا نازل اکسیژن تشکیل شده است. هدف از طراحی این بخش این است که اکسیژن خشک را به اکسیژن مرطوب تبدیل کند. پیش از روشن‌کردن دستگاه، باید درون لیوان مرطوب‌کننده را با استفاده از آب جوشیده سرد یا آب مقطر پر کنید.

در مرحله دوم باید مانومتر را با کمک آچار شماره ۳۰ یا آچار فرانسه روی شیر دستگاه اکسیژن نصب کنید. در زمان نصب به این موضوع توجه داشته باشید که بدنه مانومتر باید حتما توسط واشر به بدنه کپسول متصل شود. این بدنه دارای عقربه‌ای است که پیش از باز کردن شیر کپسول شماره صفر را نشان می‌دهد. بعد از باز کردن شیر و وارد شدن گاز پرفشار به داخل محفظه، این عقربه روی گیج فشار قرار می‌گیرد و میزان گاز باقی‌مانده درون محفظه کپسول را نشان می‌دهد.

پس از این مرحله شیر تنظیم فشار مانومتر را ببندید تا هنگام باز کردن کپسول فشار ناگهانی و شدید به آن وارد نشود. شیر کپسول اکسیژن را باز کنید و لیوان مرطوب‌کننده را روی ولوم تنظیم قرار دهید. روی این لیوان بخشی برای وصل کردن به نازل یا ماسک اکسیژن وجود دارد. بعد از متصل کردن این بخش به لیوان سر دیگر نازل یا ماسک را روی صورت خود بگذارید.

نکات بسیار مهم برای استفاده از کپسول اکسیژن در خانه

توجه به بعضی نکات در زمان اکسیژن‌درمانی برای تمامی افرادی که از دستگاه اکسیژن استفاده می‌کنند، ضروری است. از جمله:

• خرید کپسول از مکان‌های معتبر: فروشگاهی که کپسول اکسیژن را از آن خریداری یا اجاره می‌کنید، باید دارای پروانه‌ها و استانداردهای لازم باشد. با خرید این دستگاه از فروشگاه‌های معتبر می‌توانید از بابت نگهداری از کپسول در محیط مناسب و ایمن آسوده‌خاطر باشید.
• توجه به شناسانامه محصول: معمولا اطلاعاتی مانند سال تولید، محل تولید، وزن و ظرفیت مخزن دستگاه و فشار تست در شناسانامه کپسول‌های اکسیژن درج می‌شوند. برخورداری این کپسول از شناسانامه یکی از فاکتورهایی است که اصالت دستگاه را نشان می‌دهد.
• توجه به سلامت ظاهری کپسول: سالم بودن ظاهر کپسول نشان‌دهنده کیفیت ساخت آن با توجه به استانداردهای لازم است. بدنه کپسول اکسیژن باید صاف، صیقلی، یک‌دست، بدون برجستگی و فرورفتگی باشد. در صورت بی‌توجهی به این موضوع، ممکن است در فرایند اتصال دستگاه‌های جانبی به کپسول با مشکل مواجه شوید که این مساله برای شما خطرآفرین خواهد بود.
• استفاده صحیح از شیرهای اکسیژن: هنگام کار با دستگاه شیرهای اکسیژن را به آرامی باز کنید و ببندید. همچنین پس از تمام شدن اکسیژن داخل کپسول از بسته بودن کامل شیر سیلندر اطمینان حاصل کنید.
• نگهداری کپسول در محل مناسب: گاز اکسیژن به‌راحتی آتش می‌گیرد. به‌همین دلیل توصیه می‌کنیم که از قرار دادن دستگاه اکسیژن در معرض نور مستقیم خورشید اکیدا پرهیز کنید. نگهداری از این دستگاه در دمای بیشتر از ۶۵ درجه سانتی‌گراد و جوشکاری کپسول نیز ممکن است به بروز آتش‌سوزی منجر شود.

نکات تکمیلی استفاده از کپسول اکسیژن در منزل

بی‌توجهی به بعضی نکات بر میزان ایمنی این دستگاه اثر منفی می‌گذارد. این موضوع ممکن است باعث بروز آتش‌سوزی و به‌خطر افتادن سلامت جسمی شما شود. یکی از این نکات خودداری از چرب کردن شیرها و مهره‌های دستگاه است. تماس هرگونه ماده روغنی مانند گریس با کپسول اکسیژن به احتمال بسیاری زیادی به آتش‌سوزی منجر خواهد شد.

استفاده از گاز اکسیژن بیشتر از حد مجاز ممکن است به سلامت افراد آسیب جدی بزند از جمله آسیب به سیستم عصبی چشمی، بروز تشنج و کما. دیگر نکات استفاده از کپسول اکسیژن در منزل عبارتند از:

• پرهیز از غلت دادن کپسول روی زمین با هدف جابه‌جا کردن آن؛
• بستن کلاهک کپسول پس از اتمام کار با دستگاه؛
• استفاده از کپسول تنها با تجویز پزشک؛
• استفاده نکردن از کپسول به‌صورت افقی؛
• محکم کردن کپسول با استفاده از تسمه و زنجیر برای جلوگیری از واژگون شدن آن؛
• خودداری از وارد کردن ضربه یا فشار به مانومتر در زمان کار با دستگاه؛
• قرارندادن کپسول در نزدیکی مدارهای الکتریکی؛
• استفاده نکردن از کپسول در صورت سوراخ شدن آن؛
• انتقال سریع کپسول به فضای بیرون از خانه در صورت آسیب دیدن و برقراری تماس با فروشنده محصول؛
• بررسی میزان اکسیژن باقی‌مانده در دستگاه پیش از هربار استفاده از آن؛
• توجه به موارد اصولی و نکات ایمنی در زمان اتصال اجزای مختلف به بدنه دستگاه؛
• مشخص‌کردن میزان جریان اکسیژن لازم پیش از روشن کردن دستگاه؛
• خودداری از بلند کردن دستگاه از قسمت درپوش؛
• پرهیز از جابه‌جا کردن کپسول با استفاده از وسایل نقلیه‌ای مانند موتور سیکلت؛
• اجتناب از جابه‌جا کردن کپسول پیش از باز کردن شلنگ‌ها و سایر دستگاه‌های متصل‌شده؛
• بررسی دوره‌ای شلنگ‌ها، مانومتر و سایر لوازم جانبی کپسول و اطمینان از سلامت آن‌ها؛
• تمیزکردن کپسول در صورت مشاهده هرگونه آلودگی یا چربی روی شیرابه.

اعداد روی دستگاه اکسیژن به چه معنا هستند؟

اعداد مختلفی روی کپسول اکسیژن به چشم می‌خورند که با توجه به آن‌ها می‌توانید کپسول‌های اصل را از کپسول‌های تقلبی شناسایی کنید. اطلاعات این دستگاه‌ها به‌صورت اعداد و حروف روی بدنه درج شده‌اند. بعضی از اعداد و حروف روی دستگاه‌ها اطلاعات زیر را نشان می‌دهند:

• تاریخ انقضای کپسول: توجه به تاریخ انقضای کپسول اکسیژن به شما نشان می‌دهد که تا چه مدت می‌توانید از این دستگاه استفاده کنید. استفاده از این دستگاه‌ها تا پیش از پایان تاریخ انقضا به افزایش ایمنی و کیفیت کار با آن منجر می‌شود.
• نام شرکت تولیدکننده: نام شرکت تولیدکننده کپسول‌های اکسیژن ممکن است به شکل لوگو شرکت یا نام آن روی بدنه دستگاه‌ها درج شده باشد.
• شماره سریال دستگاه: شماره سریال دستگاه اکسیژن یکی دیگر از اطلاعاتی است که روی این محصولات دیده می‌شود. این شماره سریال در مواردی مانند تعمیرکاری دستگاه، اطلاع از موجودی و تشخیص مشکلات احتمالی به شما کمک می‌کند.

سایر اعداد و حروفی که ممکن است روی بدنه این دستگاه‌ها درج شوند، شامل اطلاعاتی مانند مشخصات فنی و سایر اطلاعات شناسایی کپسول می‌شود. توصیه می‌کنیم که پیش از خرید دستگاه‌های اکسیژن به اطلاعاتی مانند تاریخ انقضای آن کاملا دقت کنید تا از خرید محصولی با کیفیت و ایمن مطمئن باشید.

سوالات متداول

سخن نهایی

استفاده از کپسول اکسیژن برای بیماران مبتلا به آسیب‌های ریوی و تنفسی حیاتی است. اگر می‌خواهید از این محصول در خانه خود استفاده کنید، باید نحوه و نکات مهم آن را بدانید، از جمله اتصال صحیح لوازم جانبی به بدنه، قرار دادن کپسول در بهترین مکان ممکن و ایمن.